Kiedy w 2004 r. w warszawskiej Kinotece miała miejsce pierwsza odsłona festiwalu (jeszcze pod nazwą Warsaw Doc Review), nikt nie przypuszczał, że w ciągu tych 16 lat MDAG stanie się największym w Polsce festiwalem filmów dokumentalnych, na których światowe premiery będą miały produkcje takich twórców jak Peter Jackson (tegoroczny I młodzi pozostaną reż. Peter Jackson). Nie przewidywano również, że festiwal stanie się ogólnopolskim świętem dokumentu, w którym będą uczestniczyć widzowie w kilku największych polskich miastach. W tym roku po raz pierwszy za sprawą włączenia się do inicjatywy Instytucji Filmowej Silesia Film do grona gospodarzy festiwalu (Warszawa, Wrocław, Gdynia, Lublin, Bydgoszcz) dołączą Katowice.

W trakcie konferencji prasowej, która odbyła się 24 kwietnia w kinie Kosmos dyrektor festiwalu Artur Liebhart z radością wskazywał na statystyki: w zeszłym roku w festiwalu wzięło udział przewie 70 tysięcy widzów w pięciu polskich miastach. Dyrektor wskazywał, że w ciągu 16 lat trwania festiwalu pełnometrażowy dokument zawitał do polskich kin oraz przestał być postrzegany jako sucha rejestracja rzeczywistości. Stał się filmem który może pokazywać świat i mówić o kulturze, bawić i uczyć.

Wielkie nadzieje z tegoroczną edycją festiwalu wiąże również dyrektor Silesia Film Patryk Tomiczek. Z dumą wspominał o nagrodzie Grand Prix Śląska, którą przyznaje marszałek województwa Jakub Chełstowski. W tym roku przewidywane jest 6 takich nagród – po jednej u każdego z gospodarzy festiwalu oraz jedna wspólna nagroda publiczności przyznawana przez „Co jest grane 24”.

Różnorodny tematycznie repertuar festiwalowy zapowiada się interesująco. Obejmuje aż 45 tytułów. W katowickim Konkursie Głównym oprócz wspomnianego wyżej debiutu dokumentalnego Petra Jacksona zostaną pokazane: opisujący życie w subkulturze LARP Magiczne życie V (reż. Tonislav Hristov), polski In touch (reż. Paweł Ziemilski) o życiu na odległość emigrantów zarobkowych ze wsi Stare Juchy na Mazurach, sportowy Jazda obowiązkowa (reż. Ewa Kochańska), czy Marek Edelman… i była miłość w Getcie – dokument Jolanty Dylewskiej ze wstawkami fabularnymi współautorstwa Andrzeja Wajdy.

W konkursie „Co jest grane 24” zostaną pokazane także filmy: My Generation (reż. David Batty), w którym o czasach swojej młodości opowie brytyjski aktor Michael Caine, Ustrzelić mafię (reż. Kim Longinotto) o słynnej sycylijskiej fotografce Letizi Battaglia, czy poświęcony ostatniej polskiej wyprawie i próbie zimowego zdobycia K2 Ostatnia góra (reż. Dariusz Załuski).

Jeden z jurorów katowickiego Konkursu Głównego – prozaik, scenarzysta i filmoznawca Wojciech Kuczok – pozytywnie ocenia tegoroczny repertuar, wskazując na jego różnorodność i ciekawe intuicje i wrażliwości ich twórców, które z racji braku czasowych ograniczeń telewizyjnych formatów mogły zostać w pełni odzwierciedlone w prezentowanych obrazach filmowych. Juror ma nadzieje, że zamiast poprawnych dokumentów po raz kolejny „poszukujących prawdy, dobra i piękna” otrzymamy filmy, które dotykają widza – są same w sobie piękne i prawdziwe.

W programie przewidywane są także projekcje tematyczne - np. intrygujący Symfonia Fabryki Ursus w reżyserii Jaśminy Wójcik. Takie pokazy często wiązać się będą z dodatkowymi wydarzeniami takimi jak spotkania z twórcami czy debaty z udziałem ekspertów. Po poniedziałkowym pokazie Symfonii Fabryki Ursus dr Mariola Sułkowska-Janowska z Instytutu Filozofii Uniwersytetu Śląskiego porozmawia z reżyserską tego obrazu. We wtorek gościć będzie reżyser Stefano Liberti, autor Socjalizmu. Po środowym pokazie Ostatniej góry odbędzie się spotkanie z Dariuszem Załuskim, w którym uczestniczyć też będą członkowie katowickiego Klubu Wysokogórskiego. W tym samym dniu filmoznawczyni Karolina Kostyra oraz religioznawca dr Mateusz Dąsal będą debatować na tematy wywołane prowokacyjnym Ave Satan? Wokół filmu Duch Bauhausu z kolei przeprowadzona zostanie dyskusja z architektem Ryszardem Nakoniecznym. Podobne wydarzenie planowane jest na podstawie filmu Diagnosis Ewy Podgórskiej. W zainspirowanej nim debacie „Tożsamości miejskie. Tożsamość miast” weźmie udział nie tylko reżyserka, ale także goście między innymi z Instytutu Filozofii UŚ. Ostatniego dnia festiwalu po projekcji In touch odbędzie się dyskusja z reżyserem Pawłem Ziemilskim, którą poprowadzi dr hab. Mariusz Wojewoda z Instytutu Filozofii UŚ.

Na festiwalu odbędą się pokazy specjalne filmów stworzonych przez gwiazdy kina: Herzog / Gorbaczow (w reżyserii Wernera Herzoga) oraz Varda według Agnès (reż. Agnès Varda).

Jednak obecni na konferencji Wojciech Kuczok, Piotr Tomiczek i Artur Liebhart zgodnie twierdzą, że najciekawsze doznania artystyczne wiążą się z tymi mniej obiecującymi produkcjami mało znanych twórców. Każdy widz powinien na własną rękę wybrać z repertuaru coś dla siebie, przejrzeć się w kinowym ekranie jak w zwierciadle, odpowiadając na wezwanie „Zobacz, czy rozumiesz świat i czy świat rozumie ciebie!”.

Festiwal odbywa się od 12 do 19 maja w katowickich kinach: w kinach: : Kosmos, Światowid i w kinoteatrze Rialto. Bilety i szczegółowe informacje o repertuarze dostępne na stronie organizatorów: https://mdag.pl/16/pl/Katowice/homepage\ oraz na https://www.filmowa.net.pl

autor: Wojek Leder